Archives


Search

Добредојдовте на интернет страницата на Ристо Лазаров


ЦРВЕНИОТ МЕТРОНОМ

Ристо Лазаров

Во Прага сум, празнично, по којзнае кој пат - кај најблиските, до Василица. Никогаш пред Нова година времето тука не било толку пријатно, што не значи дека баш распиштолено може да се талка низ свечено накитениот град. Прага да се дотера за празници. И да му нуди секому по нешто: ја некој од недобројните концерти што се одржуваат во црквите и концерните сали, ја некоја акробатска егзибиција или настап на уличните музичари, ја претстави за деца среде плоштад, ја богати софри на отворено небо, тадури и кебапчиња, плескавици, пиперки во павлака...
Како и секоја година во ова време, како и секоја година во кое и да е време - вриеж од туристи, од секаде. Најмногу ги има оние за кои не можеш да се кладиш од каде се: од Јапонија, Јужна Кореја, Кина. Виетнам...? Азијати. Најнеуморни "шкљоцари" на сè што ќе им се стори интересно: спомениците (ги има каде што треба и колку што треба, од мајстори направени), претседателската палата на Храдчани, па долгото слегување низ легендарната "Златна уличка" каде што свои катчиња имаат Франц Кафка и Олга Хавелова, мостовите на Влтава при што апсолутен приоритет има Карловиот мост, тврдината Вишеград... Крај му нема на набројувањето. 
Сите доаѓаат со некакви претходни знаења, а најголемиот број од нив во тевтерчињата (во најново време во мобилните телефони) ги запишуваат и имињата на познатите пувници - ако не си пробал од пивото, како да не си бил во Прага. Уште полошо: бадијала си бил. Макар што баш во пивниците тешко се наоѓа место, од домаќините кои ги претпочитаат сопствените навики отколку да бидат туристички водичи и да им ги фалат пивата и свинските печени колена на гостите,од каде и да се. Се паметат и поинакви случки, кога пражани ги гостат дојденците во некоја пивница. "Златниот тигар", пивницата во која писателот Бохумил Храбал, легендарниот автор на "Го служев англискиот крал" или "Песот кој лаеше на возовите", си имаше своја маса на која никој и во никое време не можеше да седне. Поради кафеанскиот принцип, но исто така и поради фактот дека од два попладне, кога отвора пувницата,па до фајронт, Храбал си е редовно на својата маса. На таа маса, своевремено, го прими и американскиот претседател Клинтон, откако ги одбил сите предлози на протоколот за средба на некое друго "попристојно" место. "Ако сака тука нека повели, јас од тука не мрдам" - беше бил рекол Храбал. И би по негово. Не од инает, просто - по чешки. 
Други пак, со тешки маки наоѓаат остатоци за древната легенда - добриот војник Швејк. Во една пивница во Нусле се уште се чува масата на Јарослав Хашек, авторот на Швејк, има и две-три кафеани со името на Швејк и - толку. По примерот на Швејк и Храбал одат и поновите генерации чешки писатели: да се има своја маса во кафеана, значи дека си го пречекорил прагот на престижноста. Така и последниве години најчитаниот Чех Михал Вејф, кој си има место во една пивница, исто така на Нусле.
Сега сум "стациониран" зад паркот Летна, во кој е сместена една необична туристичка атракција што ја открив деновиве, при една случајна, долгопругашка прошетка низ паркот. Раката на срце, во ова време од годината тој и не личи многу на парк - дрвјата обезлистени, гранките суварки, тревата ко вземи да пропаднала. Природата, едноставно, си го користи зимскиот одмор - тука, на самото место, кајшто си е; ни во Мадона ди Кампиљо, ни во Шамони, ни каде и да е во швајцарските и австриските Алпи, на пример. 
Во паркот Летна, сум значи. Место за незаборавни глетки на "златниот град": окото фаќа повеќето од осумнаесетте мостови на најубаво опеаната Влтава, а ако човек има баш толку трпение, можеби ќе ги изброи и сите сто кули во градот. Нема што не се гледа од Летна, парк над самата Влтава. Тука, на врв рид е веќе спомнатата туристичка атракција - прашкиот Метроном. Уште и го викаат "црвениот метроном". Изграден е 1991 година, речиси точно триесет години откако на истото место бил урнат грамадниот споменик на Јосиф Висарионович Сталин. За уривањето на споменикот, висок цели 23 метри, биле потрошени 800 килограми експлозив. Урнат е споменикот, а на постаментот, соѕидан од гранитни камења и широк цели 15 метри, сега е направен црвениот, џиновски метроном. Ред е да се каже дека негов автор бил уметникот со меѓународна репутација Вратислав Новак. Така Прага благовремено (во 1962 година) се ослободила од аветот кој стоел над градот, а три децении подоцна е донесена одлука постаментот од купишта камења да не го нагрдува паркот и на него е поставен метрономот. Сега тука се собираат љубопитници од сите возрасти и од сите страни на светот. Најголемиот број од нив воопшто не чуле дека тука некогаш бил исправен хазјанинот. Им помага и метрономот, кажувајќи кое време го живеат, а волшебната глетка, прудолу, кон мостовите на Влтава и златните куполи на барокна Прага, им го зема здивот. 

Не сака само да си грамаден, сака и да го издржиш судот на времето. Заборавот е зад првото дрво во паркот Летна.
See Older Posts...