Добредојдовте на интернет страницата на Ристо Лазаров
Friday 29 Jun 2012 09:20
| Permalink
СO СИЛА ИСТИ, ИСТИ...
Во грмушките на историјата, сетики откога постои таа, има
итреци и мајстори со навидум проста задача: на ловецот да му велат да пука, а
на зајакот, веќе нанишанет – да ја спрашти?
Има
ли некакво зрнце вистина од ова засеано, а не пркнато колку што треба, на
широките полиња на Транзицијата, каде што едно парче, одвај оградено, ни
припаѓа и нам? Ако сево ова треба да трае оттука до вечноста – каде е вечноста,
каква лика има таа? Колку Црвенкапи има на патот до вечноста? Кој е ловецот, а
кој зајакот?
Ова
нашево, заборавено ќоше на Европа, не било скудно со тегобности од разни видови
и уште поразни тежини. Една од нив секако беше топтан постројувањето во
Транзиционите редици на Источна Европа, божем самите ние, а уште повеќе силните
Транзициони Постројувачи, не знаеја дека не беше баш се’ што беше малку или
малку повеќе на исток – Источна Европа. Од самиот почеток заглавивме како во
рибарска мрежа во која, кога ќе се изблече на брегот, има и капиталци, и
пастрмки, и мрени, и плашици. Рибите си се риби, ама не се сите риби исти. Така
некако беше и со државите наредени на стартните позиции на патеките на
Транзицијата. Ама некој сакаше, некому можеби му беше полесно – сите да ги брои
топтан. Сите нека потскокнуваат, ѓоа весело, фатени во она орото: топтан, топтан, кисело млеко.... Лицата
и онака ни беа веќе асолно скиселени, а тукушто почнавме да го береме – како
онаа кутрата Пара – киселецот на историјата.
Нешто
скиселува веднаш и некои држаби, се виде, скиселуваат веднаш. По стотина години
же се знае зпшто, ама никој од урнисаните и скиселените нема да има фајде од тоа. Башка што: ја
ќе зе знае – ја нема да се знае. И обично така бидува.
Не
само новите врапци, стрвно расколвани во затекнатите комунистички кабинети, ами
и најобичните политички анафалбети (и со такви не беше скудна Транзицијата)
знаеја дека Југославија, иако веќе распадната, не беше што и земјите од тнр.
Источен блок – која и да ја земевте за пример, од Албанија, Бугарија и
Романија, дури до Русија. Знаеја ама не знаеја дека знаат. Што, меѓу другото,
се виде и во некои важни сегменти на распаѓањето: колку книги, на пример, како
забранети во она време се објавија тука, а колку другаде? Што тоа го натера
дисидентот од соседниот север, писателот и филмски режисер Живоин Павловиќ,
пред смртта да рече дека југословенското време (да, тоа Титовото) беше
Периклово доба во однос на она што сега, по распадот, го живееме? Што тоа, од
друга страна, едновремено го крепеше опортунизмот и и зошто мнозина се правеа
дека не се оттука кога кој кога ќе му текнеше, ќе повлекуваше равенства меѓу
светските комунистички искуства? Скраја од помислата дека Југославија беше
безгрешна, дека беше пролетен багремарник и сета мирисаше на мед и млеко, ама
баш источноевропските дисиденти во тие времиња за свои лозунзи и идеали го
истакнуваа самоуправувањето. Никогаш не беше обратно. Како во оние вицевите за
слепците што од југословенските злодела по грешка бегале на Исток, а сонцето
севезден било на Запад. Нивните весници имаа по четири до шест странички
(празничните изданија по осум) а нашите најмалку по петпати повеќе.
Впрочем,
се покажува последниве години и на други подрачја, дека тнр. големи стратези
многу милуваат нештата да ги поедноставуваат и да ги гледаат црно-бело. Кој ќе
се бафта сега со спектрални нијанси, ајдете, ви се молам! Јал не јал три и пол
и – квит.
Безбели,
како што нема потреба да се кријат гнасотилаците на стариот систем, нема ни
потреба од толкави количества отров во бунарите на тоа време. Не само поради
прадедовските пораки дека не е на арно плукањето во стариот бунар. Повеќе со
изедначувањето на квалитетот на водата од нашиот бунар, со квалитетот на водата
од соседните бунари. Правејќи безочни изедначувања, некои незнајковци и
патентирани мразачи лефтерно, како да се работи за тукушто испилено пиле, ја
ампутираа и уште запинаат да ни го ампутираат животот, да ни ја ампутираат
историјата која сведочи за разликите. Поништувањето на разликите значи и затворање на отворот
кон дел од минатото, а како да сака дека не се наоѓа минато врз кое не се
нафрлаат џелати, од дедо Ное па којзнае до кога.
Ние
уште се маткаме со Транзицијата и никој жив тука не знае каков ден ќе изгрее
утре, а за задутре се навикнуваме да размислуваме како за далечна иднина. Каков
покров ќе се изнајде за се’ што било?
Не
дека немаме автентични гревови и глупости. Ама и онака елегантно, со нескриено
милосрдие и добрина, некои пријатели повеќе не’ учеа кој и како ги измислил
ножиците, а не како се прави костум. Знаеја оти го знаеме тоа, ама не знаеја
дека знаат. А можеби знаат дека белки се уште не е доцна за освестување и за
дефинитивно затнување на устата на оној папагал кој ќе замине во пензија
салтуку повторувајќи: сите се исти, исти... А види мајката, некои во меѓувреме
од исти станаа поисти. И обратно.
Ристо
Лазаров
30.06.2012